KOŚCIÓŁ P.W. ŚW. BARTŁOMIEJA W JEZIORANACH

Kościół p.w. św. Bartłomieja  w Jezioranach

Przy wjeździe do Jezioran już z daleka widać czerwone mury potężnego gotyckiego kościoła. Został on zbudowany w drugiej połowie XIV wieku i jest klasycznym przykładem warmińskiej odmiany typu świątyni halowej z piętrową zakrystią. Jest to kościół murowany z cegły o polskim wątku, na niskim podmurowaniu z kamieni polnych, trójnawowy i pięcioprzęsłowy. Od północy znajduje się zakrystia, od południa kruchta, a od zachodu kwadratowa wieża prawie całkowicie wciągniętą w obręb korpusu kościoła. W 1913 roku dobudowano do korpusu dwa przęsła ku wschodowi i nową zakrystie od północy. W tym samym czasie podwyższono wieżę o półtorej kondygnacji. Kościół posiada późnogotyckie bogate sklepienie gwiaździste, w nawie głównej szesnastopolowe, w bocznych sześciopolowe, wsparte na ośmiobocznych filarach. Zostało ono zbudowane w XV wieku po zniszczeniach sklepienia pierwotnego. Świątynia na zewnątrz posiada skarpy. Półszczyty zachodniego korpusu sterczynowe, szczyty zakrystii i kruchty uskokowe ze sterczynami na zakończeniach stopni, dekorowane ostrołukowymi blendami. Wieża od zewnątrz podzielona jest ostrołukowymi blendami na cztery kondygnacje. Portal wieżowy ostrołukowy ma profilowane ościeża. Portal z nawy do zakrystii jest też ostrołukowy, profilowany, posiada drzwi z listwami poprzecznymi i krzyżującymi się ukośnie, z dziewiętnastowieczną kołatką w psiej paszczy, która jest fragmentem dawnego wystroju świątyni i rzadkim na Warmii okazem średniowiecznej sztuki odlewniczej. W kruchcie jest umieszczona metalowa płaskorzeźba Madonny z napisem upamiętniającym pożar w 1783 roku. Jest to zabytek II kategorii.
Wewnątrz kościoła zachowało się wiele śladów polskości. W ołtarzach przetrwały rzeźby polskich świętych. Na środkowym zworniku znajduje się herb biskupa Szembeka. Okazały ołtarz główny, barkowy z obrazem św. Bartłomieja z datą 1734 konsekrował w dniu 6 października 1752 roku biskup Adam Stanisław Grabowski. Boczne 4 ołtarze pochodzą z XVIII i XIX wieku. W ołtarzach św. Jana Nepomucena i Ukrzyżowania znajdują się obrazy Kubata z roku 1866, a w ołtarzu Zdjęcie z Krzyża - Steffgena. Kaplica chrzcielna w stylu barokowo-klasycystycznym pochodzi z połowy XIX wieku. Bogate rzeźby i ornamenty zdobią barkową ambonę zbudowaną w pierwszej połowie XIX wieku. Znajduje się na niej herb fundatora. W prawej nawie bocznej kamienna tablica pamiątkowa proboszcza Rogalli z 1763 roku. Poza tym w kościele jest wiele figur, obrazów i naczyń liturgicznych z XVIII i XIX wieku. Szczególnie piękne są obrazy stacji krzyżowych z kręgu osiemnastowiecznej szkoły magdeburskiej. W 1929 roku za proboszcza Franciszka Hejduszki wnętrze kościoła pięknie pomalował artysta malarz Jan Ollesch.

Opracowanie : na  podstawie danych z serwisu  miasta i  gminy  Jeziorany , www.jeziorany.com.pl