WĘGORZEWO

Położenie - Gmina Węgorzewo
              
Jeżeli lubicie spokój, bliskość przyrody, srebrzyste czyste jeziora i nieskażone przemysłem tereny - serdecznie zapraszamy w gościnne progi Węgorzewa - północnych wrót Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Nasze miasto nie „przytłacza” tak jak wielkie aglomeracje, jest małe, kameralne, ale jakże urocze. Tutaj niebo jest bardziej niebieskie, trawa bardziej zielona, a mieszkańcy życzliwi turystom.    
    Ale gdzie to jest? Węgorzewo to malownicze miasteczko położone w województwie warmińsko-mazurskim, przy granicy z Obwodem Kaliningradzkim (Rosja) nad rzeką Węgorapą, która swój początek bierze z jeziora Mamry drugiego największego jeziora w Polsce. Powierzchnia gminy wynosi 341 km2, z czego 18,5% zajmują lasy, a 18% rzeki i jeziora. Obecnie teren gminy zamieszkuje ponad 17 tys. mieszkańców.
Gmina dysponuje ponad 2 tys. miejsc noclegowych w pensjonatach, gościńcach, gospodarstwach turystycznych, ośrodkach wypoczynkowych i kwaterach prywatnych o zróżnicowanym standardzie, dostosowanych do potrzeb każdego turysty. Amatorzy sportów wodnych, wędkowania i żeglowania znajdą tu wspaniałe warunki noclegowe w przyjaznych przystaniach i stanicach wodnych. Oferta gastronomiczna okolicznych restauracji i barów zaspokoi apetyt najbardziej wymagającego konsumenta.    
    Ziemia Węgorzewska oferuje kameralną infrastrukturę szkoleniową w malowniczo położonych obiektach, odpowiednią na wyjazdy motywacyjne, konferencje, zjazdy, kongresy, szkolenia.


Historia
         
Historia GRODU NAD WĘGORAPĄ sięga pierwszej połowy XIV wieku. Drewniany zamek w roku 1365 zdobyły i spaliły wojska litewskie pod wodza księcia Kiejstuta. W roku 1398 Krzyżacy zbudowali nowy zamek, murowany, położony 2 km na północ od spalonego grodu na wyspie rzecznej.    
    Niedaleko zamku wyrosła osada Nowa Wieś, która w 1514 roku otrzymała przywilej lokacyjny. W 1571 książę pruski Albrecht Fryderyk nadał osadzie prawa miejskie i herb oraz nazwę Angerburg (od zamku). Od 1525 roku zamek był siedzibą starostwa książęcego. W latach 1734 i 1736 bawił na zamku król polski, Stanisław Leszczyński. Na zamku węgorzewskim odpoczywał po trudach wojny i tułaczki. Pierwszym burmistrzem grodu został w 1571 r. Adam Krupa. Mazurzy nazywali miasto Węgoborkiem, a w 1946 r. nadano mu nazwę Węgorzewo.
Podczas wojen szwedzkich miasto zostało dwukrotnie spalone i splądrowane. W latach 1709-1710 Węgorzewo dotknęła kolejna klęska - epidemia dżumy. Zmarło wówczas ponad 90% ludności miasta.    
    Ożywienie miasta i wzrost liczby mieszkańców przyniósł rozwój sieci komunikacyjnej i związane z nią roboty ziemne. W latach 1844-1856 przekopano kanały łącząc Wielkie Jeziora Mazurskie w jeden system wodny, co umożliwiło komunikację parową z Węgorzewa do Giżycka.
Na przełomie XIX i XX wieku powstała linia kolejowa i rozpoczął się napływ turystów do miasta, które z roku na rok stawało się coraz bardziej popularnym letniskiem. Organizowano rejsy łodziami po Mamrach, często odwiedzano też piękną wyspę Upałty, aby posilić się w tamtejszej restauracji. Węgorzewo było też ośrodkiem sportów wodnych i żeglarstwa lodowego.    
    Po II wojnie światowej miasto zostało spalone przez wojska radzieckie, a zamek zniszczony. Odbudowano go dopiero w latach osiemdziesiątych. Do dziś zachowały się XIX - wieczne kamieniczki przy placu Wolności i ul. Zamkowej oraz trudne do zlokalizowania staropruskie grodziska, zatopione osiedla i drogi na dnie jez. Mamry oraz stare drogi w wąwozach. 


   W Węgorzewie najcenniejszym zabytkiem jest późnogotycki kościół parafialny p.w. św. Piotra i Pawła z początku XVII wieku, niegdyś ewangelicki, a od 1945 roku katolicki. Zachowało się w nim wiele elementów pierwotnego wyposażenia. Szczególnie godne uwagi są: barokowy ołtarz z 1652 r. bogato zdobiony rzeźbami napisami w języku łacińskim i niemieckim, ambona z początku XVII w. (przebudowana w XVIII w.), dwa konfesjonały (z 1696 i 1715 r.) oraz najstarsze na Mazurach organy z 1647 r. posiadające oryginalne barokowe brzmienie.    
    Ciekawą budowlą jest trójskrzydłowy zamek pokrzyżacki zbudowany w końcu XIV wieku. Niestety na przestrzeni wieków był tak często przebudowywany, że obecnie jego kształt niewiele przypomina średniowieczne zamki. Ostatni szczyt z czasów krzyżackich zawalił się w 1845 r. Dopiero w latach osiemdziesiątych zamek odbudowano po zniszczeniach wojennych. Obecnie jest własnością prywatną.
W 1991 roku powołano Muzeum Kultury Ludowej , natomiast zbiory gromadzone są od 1969 roku. Przy Muzeum znajduje się Park Etnograficzny nad Węgorapą z obiektami tradycyjnego XVIII i XIX-wiecznego budownictwa mazurskiego i ekspozycjami kultury materialnej. Przez cały rok prowadzone są zajęcia rękodzielnicze w pracowniach tkackiej, ceramicznej i kwiatów artystycznych. Cieszą się one dużą popularnością nie tylko wśród miłośników sztuki ludowej.    

    Dla miłośników krajobrazu nie lada gratką będzie z pewnością jeden z piękniejszych na Mazurach punkt widokowy nad j. Święcajty, gdzie znajduje się rosyjsko - niemiecki cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej. Z cmentarza rozciąga się przepiękny pejzaż na jezioro i Wyspę Kocią. Niedaleko znajduje się wybudowana w latach 1904-1905 wieża ciśnień, stanowiąca do niedawna element sieci wodociągowej. 20-metrowa wieża stoi na wzgórzu 22,6 m .n. p. jez. Mamry. Przy drodze do Giżycka na Górze Konopki postawiono pomnik żołnierzom radzieckim poległym w II wojnie światowej.

Warto zobaczyć (okolica)
Najważniejszym zabytkiem w okolicy jest pałac Lehndorffów w Sztynorcie Dużym, którego fundamenty pochodzą jeszcze z XVI w. W parku i w okolicy rośnie 160 dębów. Najstarsze z nich zostały zasadzone ok. 1600 r. Na cyplu między j. Sztynorckim, a Łabap znajdują się ruiny grobowca tej hrabiowskiej rodziny. W Sztynorcie znajduje się również największy port jachtowy na Mazurach.    
    Miłośnicy obiektów militarnych uzbrojeni w latarki mogą badać nie zniszczone przez wojnę bunkry polowej kwatery Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu „Anna” w Mamerkach. Główną atrakcją jest bunkier „gigant”, na którym w 2005 r. wybudowano schody z balustradą prowadzące na dach schronu i do punktu widokowego na jez. Mamry.
Ciekawostką hydrotechniczną gminy Wegorzewo jest dwudziesto dwu kilometrowy odcinek Kanału Mazurskiego, którego zadaniem miało być m.in. połączenie okolicznych jezior z Bałtykiem. Od 1862 roku, kiedy to wykonano pierwsze plany, pomimo wielokrotnie ponawianych prób nigdy nie został on ukończony. Kanał Mazurski biegnie od j. Mamry przez j. Rydzówkę, aż za rosyjską granicę. Po stronie polskiej znajduje się pięć śluz. Jedyną ukończoną w całości budowlą hydrotechniczną Kanału i obiektem zabytkowym jest śluza w Gujach Piaskach. W wieżach śluzy znajdują się urządzenia o napędzie ręcznym do otwierania i zamykania wrót. Niedaleko śluzy znajduje się jaz walcowo-obrotowy.    
    W Kolonii Leśniewo znajdują się dwie nieukończone śluzy: Leśniewo Dolne (15% zaawansowania budowy) i ok. 900 m za nią śluza Leśniewo Górne (30 % zaawansowania budowy). Na przedniej ścianie korpusu śluzy widoczna odciśnięta hitlerowska odznaka, ślad po metalowej „wronie”. Do ciekawych obiektów hydrotechnicznych należy również elektrownia wodna w Ołowniku z 1939 roku-obecnie własność prywatna.
We wsi Radzieje znajduje się kościół klasycystyczny na planie ośmioboku, na podmurówce z kamieni polnych, na której wyryto datę budowy -1827 r. Na dachu znajduje się ośmioboczna latarnia zwieńczona kulą. W wystroju wnętrza znajdują się posągi z XVII w. i dwa obrazy mistrzów niderlandzkich „Pojmanie” i „Chrystus przed Piłatem” z XVIII w., które są własnością parafii. Niedaleko przy linii kolejowej zachował się jeden schron ciężki kwatery polowej szefa Kancelarii Rzeszy Hansa Lammersa.    

    Najstarszym zabytkiem na Ziemi Węgorzewskiej jest gotycki kościół z XV wieku znajdujący się we wsi Węgielsztyn. Kościół zbudowany jest z kamienia polnego, otynkowany, jednonawowy, z dwuspadowym dachem krytym dachówką. Zakrystia ma beczkowe sklepienie, nawa kolebkowe. Z wystroju wnętrza z XVII wieku pochodzą: ambona posiadająca ornamentykę niderlandzką, krucyfiks w kruchcie i zamek w drzwiach zakrystii. W XVIII wieku dobudowano do świątyni część zachodnią z wieżą wysokości 32 m. Na wieży znajduje się chorągiewka z datą 1714. W środku zachował się barokowy ołtarz. Natomiast z czasów krzyżackich pochodzi granitowa chrzcielnica kościoła.
We wsi Pozezdrze do najbardziej znanych zabytków należy kościół parafialny p.w. Św. Stanisława Kostki zbudowany w XIX wieku, odbudowany po zniszczeniach wojennych w 1923 r. oraz schron Hansa Himmlera „Hochwald”.

Mazurska Piramida w Rapie to grobowiec rodziny Farenheidów. Celem budowy grobowca - piramidy było stworzenie warunków sprzyjających mumifikacji ciała.    
    Jest to miejsce o wielkiej mocy koncentracji pozytywnego promieniowania energii Ziemi i Kosmosu. Pozytywne promieniowanie jest wzmacniane w piramidzie przez odpowiedni kształt sklepienia wewnętrznego pod kątem 51°52' - a więc tak, jak w piramidach egipskich, a negatywne działanie energii eliminuje podstawa z kamienia polnego.