OSTRÓDA

OSTRÓDA

Jak nazywano miasto przed wojną, przemawiać za tym może bliskość piętnastu jezior, w tym aż pięciu w obrębie miasta, tutaj jest też centralny port trzech kanałów. Przepływająca przez Ostródę rzeka Drwęca stanowi swoisty rezerwat przyrody. 35-tysięczna Ostróda jest czwartym, co do liczby mieszkańców miastem województwa warmińsko-mazurskiego, położonym w zachodniej części polskiej krainy jezior i lasów - Mazur. Nasze miasto jest znaczącym centrum turystycznym, odwiedzanym każdego roku przez tysiące turystów z kraju i zagranicy. Ostróda leży nad pięcioma jeziorami, z których największe, Drwęckie z pięknie zagospodarowanym nabrzeżem znajdującym się w centrum jest jedną z największych atrakcji miasta. Kolejną atrakcją jest molo o powierzchni prawie 700 m2, co przedłuża trasę tradycyjnych przechadzek po atrakcyjnej zatoce Jeziora Drwęckiego. W 2004 roku oddano do użytku nowe centrum, z zabudową stylizowaną na zabytkowe kamieniczki. W tym atrakcyjnym kompleksie połączonym z parkiem znajdują się biura, sklepy, obiekty handlowe i usługowe, bank. Ostróda jest jednym z najstarszych miast Pojezierza Mazurskiego, a największym na Mazurach Zachodnich. W malowniczym krajobrazie dziesiątków jezior otoczonych licznymi wzgórzami morenowymi i urokliwymi lasami mieszanymi ciągną się nitki kanałów łączących liczne jeziora w przeurocze szlaki wodne. Lazurowe wody mazurskich jezior, czyste powietrze, bujna flora i rzadkie w innych regionach kraju okazy fauny tworzą doskonałe warunki do wypoczynku. Jednym z głównych atutów Ostródy jest dobrze rozwinięta baza turystyczna, pozwalająca poczuć się dobrze każdemu. Na podkreślenie zasługuje szczególnie bogata oferta gastronomiczna obejmująca sieć lokali od barów fast food, po wyrafinowane restauracje serwujące potrawy egzotyczne. W zależności od zasobności kieszeni goście mogą odpoczywać w luksusowych hotelach jak: Park Hotel, czy Hotel Promenada, w domach wycieczkowych, pensjonatach, cieszących się sporym wzięciem kwaterach agroturystycznych, lub na polach campingowych i namiotowych. Możliwości interesującego spędzenia czasu jest w Ostródzie multum. Wędkowanie, plażowanie, zbieranie grzybów, uprawianie żeglarstwa, wycieczki rowerowe, kajakowe i piesze, gra w tenisa, zwiedzanie zabytków, wyprawy krajoznawcze, rejs statkiem do Elbląga trasą jedynego w świecie Kanału, gdzie statki pływają po trawie, udział w licznych imprezach kulturalnych, to tylko część tego, co mamy do zaoferowania. Zapewniamy, że Ostróda to nie tylko znakomite miejsce do odpoczynku, ale również do robienia interesów. Państwa, którzy mają w sobie żyłkę biznesmenów zachęcamy do inwestowania w naszym mieście.

Ostróda leży w południowo-zachodniej części Pojezierza Mazurskiego i geograficznie należy do prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego. Okolice miasta przedstawiają krajobraz młodoglacjalny, który wyróżnia się ostrością form i dosyć znacznym zróżnicowaniem hipsometrycznym. Ostateczna rzeźba wykształciła się z 5-7 tysięcy lat temu, kiedy wskutek ocieplenia klimatu (interfazy Bflling i Allerfd)znikały ostatnie zagrzebane w gruncie bryły martwego lodu powodując powstanie wielu form wytopiskowych. Szczerze powiedziawszy niewiele rozumiemy z tych naukowych określeń, ale prawdopodobnie chodzi o to, że jest u nas rzeczywiście ładnie. Po tej krótkiej dygresji wracamy do geografii. Wysokości bezwzględne zawierają się w granicach 94,8 m. npm w NW części do 165 m. npm w SW części. Pomiędzy partiami morenowymi występują obniżenia, w których podczas recesji lądolodu powstawały większe lub mniejsze bryły martwego lodu. Na ich miejscu powstały poźniej jeziora. Dominującymi formami są rynny subglacjalne, w których znajdują się jeziora: Drwęckie, Szeląg Wielki, Szeląg Mały, Morliny, Jakuba, Kajkowo oraz dolina Drwęcy.

Najważniejszym z punktu widzenia turysty jest położenie komunikacyjne. Dojechać do Ostródy łatwo zarówno samochodem, jak i pociągiem. Położenie ułatwia podróże, sprzyja też wycieczkom krajoznawczym.


Kalendarium Dziejów Miasta Ostródy do 1945 roku


Epoka kamienia
Na terenie Ostródy w rejonie dzisiejszych ulic Gizewiusza, Olsztyńskiej i Przemysłowej powstają pierwsze osady ludzkie (tzw. kultura grzybkowo - dołkowa).

Epoka żelaza
W rejonie obecnej ul. Sienkiewicza, na wzniesieniu przy budynku kościoła katolickiego powstało wysoczyznowe osiedle obronne z tego okresu.

I-IV wiek n.e.
Nad jez. Drwęckim powstaje osada. Niedaleko Ostródy znajdują się również cmentarzyska z tego okresu w m.in. Samborowie, Tyrowie, Zwierzewie.

X wiek n.e.
Okolice Jeziora Drwęckiego zamieszkują członkowie dwóch silnych społeczności plemiennych Pomezan i Sasinów.

XI wiek n.e
W okolicach Ostródy rozpoczyna działalność misyjną Zakon Cystersów z Oliwy.

1249 r.
Początek intensywnej ekspansji Zakonu Krzyżackiego w Prusach. Ziemie pruskie podzielono na komturstwa. Ostróda i jej okolice weszła w skład komturstwa dzierżgońskiego.

ok. 1270 r.
Na wyspie w delcie rzeki Drwęcy Krzyżacy budują drewniano - ziemną strażnicę, wokół której powstaje osada.

ok. 1300 r.
Osada nad Drwęcą staje się siedzibą wójta zakonnego podległego komturowi dzierżgońskiemu.

1329 r.
Komtur Dzierżgonia Luter z Brunszwiku nadaje prawa miejskie Ostródzie. Nazwa miasta prawdopodobnie pochodzi od niemieckich osadników z okolic Osterode am Harz.

1341 r.
Za rządów Wielkiego Mistrza Zakonu Dietricha von Altenburg Ostróda staje się samodzielnym komturstwem, któremu podległe są zamki m.in. w Działdowie i Nidzicy.

1349 r.
Komtur Günther von Hohenstein rozpoczyna budowę murowanego zamku w Ostródzie. Prace budowlane z przerwami trwają do 1380 roku.

1381 r.
Wojska księcia litewskiego Kiejstuta najeżdżają Ostródę. W czasie walk spłonęła drewniana strażnica oraz częściowo murowany zamek.

1400 r.
Pożar miasta. W tym też okresie Ostróda otoczona jest murami i półbasztami.

1407-1408 r.
Ostatecznie zakończono prace budowlane związane z budową zamku. Ostródę wizytuje Wielki Mistrz Zakonu Ulryk von Jungingen, który sprawdza przygotowania do wojny z Polską.

1410 r.
Komtur Ostródy Gamrath von Pintzenau wraz z wojskiem chorągwi miasta walczy i ginie w bitwie pod Grunwaldem. Po bitwie grunwaldzkiej rycerz pruski Mikołaj z Durąga zdobywa zamek i poddaje Ostródę wojskom króla Jagiełły.

1440 r.
Ostróda przystępuje do Związku Miast Pruskich (organizacji przeciwnej polityce Zakonu,)na czele której stał Hans von Baysen zwany także jako Jan Bażynski, rycerz z Leszcza.

1454-1466 r.
W czasie wojny wojska Związku Miast Pruskich walczą z Krzyżakami. Oddziały konfederatów przez dwa dni oblegają zamek w Ostródzie, który zostaje zdobyty. Wkrótce krzyżacy odbijają ostródzką warownię, która pozostaje w ich rękach do końca wojny.

1520 r.
W czasie wojny polsko - krzyżackiej Ostróda zostaje zdobyta przez wojska króla polskiego i na krótko pozostaje w rękach polskich.

1525 r.
Po sekularyzacji Zakonu Krzyżackiego i hołdzie pruskim Ostróda staje się siedzibą książęcego starosty. Ostatnim komturem a zarazem pierwszym starostą był Quirin Schlick.

Komtur Dzierżgonia Luter z Brunszwiku nadaje prawa miejskie Ostródzie. Nazwa miasta prawdopodobnie pochodzi od niemieckich osadników z okolic Osterode am Harz. Za rządów Wielkiego Mistrza Zakonu Dietricha von Altenburg Ostróda staje się samodzielnym komturstwem, któremu podległe są zamki m.in. w Działdowie i Nidzicy. Komtur Günther von Hohenstein rozpoczyna budowę murowanego zamku w Ostródzie. Prace budowlane z przerwami trwają do 1380 roku. Wojska księcia litewskiego Kiejstuta najeżdżają Ostródę. W czasie walk spłonęła drewniana strażnica oraz częściowo murowany zamek. Pożar miasta. W tym też okresie Ostróda otoczona jest murami i półbasztami. Ostatecznie zakończono prace budowlane związane z budową zamku. Ostródę wizytuje Wielki Mistrz Zakonu Ulryk von Jungingen, który sprawdza przygotowania do wojny z Polską. Komtur Ostródy Gamrath von Pintzenau wraz z wojskiem chorągwi miasta walczy i ginie w bitwie pod Grunwaldem. Po bitwie grunwaldzkiej rycerz pruski Mikołaj z Durąga zdobywa zamek i poddaje Ostródę wojskom króla Jagiełły. Ostróda przystępuje do Związku Miast Pruskich (organizacji przeciwnej polityce Zakonu,)na czele której stał Hans von Baysen zwany także jako Jan Bażynski, rycerz z Leszcza. W czasie wojny wojska Związku Miast Pruskich walczą z Krzyżakami. Oddziały konfederatów przez dwa dni oblegają zamek w Ostródzie, który zostaje zdobyty. Wkrótce krzyżacy odbijają ostródzką warownię, która pozostaje w ich rękach do końca wojny. W czasie wojny polsko - krzyżackiej Ostróda zostaje zdobyta przez wojska króla polskiego i na krótko pozostaje w rękach polskich. Po sekularyzacji Zakonu Krzyżackiego i hołdzie pruskim Ostróda staje się siedzibą książęcego starosty. Ostatnim komturem a zarazem pierwszym starostą był Quirin Schlick.

1628 -1629r.
W czasie wojny polsko-szwedzkiej w ostródzkim zamku kwateruje król szwedzki Gustaw Adolf. W mieście stacjonują regimenty piechoty pod dowództwem pułkownika Klitzinga.

1633-1643 r.
Miastem zarządza Jan Chrystian, śląski Piast, książę na Brzegu i Legnicy. W Ostródzie umiera jego żona księżna Jadwiga, którą pochowano w krypcie ostródzkiego kościoła - dziś pod wezwaniem św. Dominika Savio.

1708-1711 r.
W czasie epidemii dżumy w umiera 51 mieszkańców miasta a w pobliskich Lubajnach 75 osób. W całych Prusach Wschodnich na dżumę zmarło 250.000 ludzi (prawie co trzeci mieszkaniec) .

1788 r.
Wielki pożar w Ostródzie niszczy ponad 160 budynków oraz ratusz i kościół, w płomieniach giną cztery osoby. Do 1791 roku odbudowę miasta finansował Król Pruski.

W czasie epidemii dżumy w umiera 51 mieszkańców miasta a w pobliskich Lubajnach 75 osób. W całych Prusach Wschodnich na dżumę zmarło 250.000 ludzi (prawie co trzeci mieszkaniec) . Wielki pożar w Ostródzie niszczy ponad 160 budynków oraz ratusz i kościół, w płomieniach giną cztery osoby. Do 1791 roku odbudowę miasta finansował Król Pruski.
1807 r.
Do Ostródy przybył Cesarz Francuzów Napoleon Bonaparte a wraz z nim kilkanaście tysięcy żołnierzy. Cesarz kwaterował w średniowiecznym zamku do 1 kwietnia 1807 roku.

1834 r.
Gustaw Gizewiusz został mianowany na pastora polskiej gminy ewangelickiej.G. Gizewiusz, zbieracz pieśni ludowych, autor wielu rozpraw naukowych, kandydat do Parlamentu Berlińskiego, zmarł nagle w Ostródzie w 1848 roku.

1844 r
Inżynier Georg Jacob Steenke dokonuje w Ostródzie symbolicznego otwarcia budowy kanału Ostródzko-Elbląskiego.

1845-1847 r.
Powstają pierwsze ostródzkie koszary tzw. Bergkaserne (dziś rejon ul. Garnizonowej).

1856-1857 r.
Budowa kościoła katolickiego przy ul. Sienkiewicza.

1872 r.
Budowa linii kolejowej, do Ostródy wjeżdża pierwszy pociąg.

1884-85 r.
W Ostródzie, w drukarni C. E. Salewskiego drukowane są Kalendarze Mazurskie, znane i kupowane w całych Prusach.

1886-1919 r.
Za urzędowania starosty Gustawa Adametza i burmistrza Alberta Elwenspoecka Ostróda przeżywa swój największy rozwój. Powstają nowe zespoły koszarowe, w mieście założono elektryczność, gaz, wodociągi, kanalizację, powstają nowe drogi i ulice.

1893 r.
Powstaje Loża Masońska pod nazwą „W drodze na wschód” („Auf dem Weg zum Osten”); ostródzka gmina żydowska oddała do użytku synagogę.

1907-1909 r.
Budowa Kościoła Ewangelickiego przy ul. Sienkiewicza.

1912 r.
W Ostródzie budowane jest lotnisko, które zlikwidowano po Traktacie Wersalskim w 1919 roku.

1914 r.
W Ostródzie urodził się Hans Helmut Kirst, światowej sławy pisarz, autor m.in. cyklu powieści"08/15", "Noc generałów", "Fabryka oficerów".

1920 r.
Plebiscyt na Warmii i Mazurach. W Ostródzie za Prusami Wschodnimi głosuje 8.207 mieszkańców; za Polską oddano 17 głosów.

1938 r.
W czasie "Kryształowej Nocy" naziści niszczą ostródzką synagogę.

1939 r.
Ostróda liczy 19.949 mieszkańców.

Armia Czerwona wkracza do Ostródy, w której pozostało 2000 mieszkańców. Żołnierze radzieccy palą stare miasto, które już nigdy nie powróci do swojego dawnego wyglądu.


Autor kalendarium: Wojciech Gudaczewski